Mae uchel siryf wedi cyhoeddi ymgyrch fawr i helpu busnesau twristiaeth ar draws Gogledd Cymru i gyfnewid gwariant gan ymwelwyr ag anabledd neu anghenion ychwanegol.
Dywedodd mam i dri o blant Davina Carey-Evans, y mae ei mab 27 oed Benjamin ag awtistiaeth ddifrifol, ei bod wedi treulio oes yn ymweld ag atyniadau hamdden gyda’i mab dim ond i sylweddoli wrth gyrraedd eu bod yn anaddas ar gyfer ei anghenion.
Fel Uchel Siryf newydd Gwynedd, mae Davina yn benderfynol o helpu busnesau i wella hygyrchedd fel y gall teuluoedd eraill – yn enwedig y rhai ag anableddau cudd – fwynhau’r ystod lawn o gyfleusterau hamdden rhagorol Gogledd Cymru.
Sefydlodd Davina, sy’n hanu o Gricieth ac sydd bellach yn seiliedig ar Ynys Môn gyda phrofiad o ddigwyddiadau a marchnata, PIWS (Cymraeg am Borffor) fel Cwmni Buddiannau Cymunedol i helpu busnesau i fanteisio ar bŵer gwario pobl anabl yn y DU.
Mewn partneriaeth â’r elusen genedlaethol Nimbus Disability, mae hi wedi lansio ymgyrch newydd i hybu ymwybyddiaeth a chofrestriad o’r Cerdyn Mynediad ymhlith y diwydiant lletygarwch a hamdden yng Ngogledd Cymru.
Mae’r cerdyn yn rhoi gwybod i ddarparwyr hamdden yn gyflym ac yn synhwyrol am y cymorth y gall fod ei angen ar ddeiliaid wrth gyrchu eu hatyniadau a’u gwasanaethau trwy amrywiaeth o symbolau anabledd neu nam.
Mae’r cerdyn yn gweithredu fel ‘Pasbort Anabledd’ ac yn amlygu’n sensitif y rhwystrau y gallai ymwelwyr eu hwynebu a’r addasiadau rhesymol y gallai fod angen i berchnogion busnes eu gwneud i’w croesawu.
Cafodd yr ymgyrch ei datgelu ym Mharc Gwyddoniaeth M-Sparc ar Ynys Môn heddiw (dydd Mercher, Ebrill 13) gyda chefnogaeth teuluoedd ag anghenion ychwanegol a fydd yn elwa o fynediad gwell i atyniadau hamdden Gogledd Cymru.
Dywedodd Davina: “Rwyf wedi cael oes o geisio ymweld â lleoliadau lle mae pobl wedi darparu ar gyfer defnyddwyr cadeiriau olwyn yn unig. Dyma un o’r rhesymau pam y sefydlais PIWS sy’n cynrychioli’r ‘bunt borffor’ fel y’i gelwir – pŵer gwario pobl sy’n byw ag anableddau yn y DU.
“Amcangyfrifir bod twristiaeth hygyrch yn werth £15 biliwn y flwyddyn yn y DU yn unig ac eto dim ond 10 y cant o fusnesau yng Nghymru – os hynny – sy’n targedu’r gynulleidfa honno.
“Mae ofn ymhlith busnesau o ddweud eu bod yn darparu ar gyfer anabledd oherwydd nad ydyn nhw eisiau gwneud pethau’n anghywir ond yn hytrach yn ei chael hi’n haws gwneud dim byd.
“Mae angen i fusnesau hamdden gynnig mwy na dim ond datganiad polisi neu genhadaeth ar eu gwefan heb unrhyw ddealltwriaeth wirioneddol o’r hyn y mae’n ei olygu. Nid yw hyn yn ymwneud â rhoi amser caled i unrhyw un. Mae angen i agweddau newid.
“Yr hyn yr ydym yn ceisio ei greu gyda PIWS yw cyfle i fusnesau gychwyn ar eu taith mewn ffordd realistig y gallant ei rheoli heb gost enfawr a defnyddio’r offer yr ydym yn eu rhoi at ei gilydd.
“Wrth iddynt fagu’r hyder hwnnw, bydd PIWS a phobl ag anableddau yn eu cefnogi’n adeiladol.”
Mae Davina wedi bod yn rhedeg prosiect peilot ar Ynys Môn am y flwyddyn ddiwethaf sydd wedi cynnwys lansio Clwb Gwyliau PIWS sy’n darparu mannau tawel a diogel i deuluoedd ag anghenion ychwanegol mewn lleoliadau poblogaidd gan gynnwys Sioe Môn flynyddol.
Mae’r Clwb wedi cofrestru mwy na 100 o deuluoedd yn barod ac mae’r nifer yn cynyddu.
“Mae PIWS yn cynrychioli gofod diogel i deuluoedd ond yn yr un modd mae’n bwysig cyrraedd busnesau a’u helpu i ddeall bod yn rhaid iddynt ddarparu ar gyfer y cynulleidfaoedd hyn a dod yn fwy cynhwysol,” meddai Davina.
“Mae ein teuluoedd yn mynd allan i ymweld â lleoedd trwy gydol y flwyddyn ac mae’n bwysig i mi ddeall a gwrando ar eu heriau a darganfod a yw’n dal i fod cynddrwg â phan oedd fy mhlant yn tyfu i fyny ac yn anffodus mae’n ymddangos fel petai.
“Rwy’n deulu o bump a fyddech chi ddim yn meddwl bod dau aelod o fy nheulu ag anghenion ychwanegol. Ni allech eu tynnu allan o ffotograff.
“Mae gan fy mab awtistiaeth. Nid yw’n siarad ac mae ganddo ofal dwy-i-un. Mae wedi bod yn heriol iawn iddo dyfu i fyny ond ni fyddech yn gwybod i edrych arno.
“Mae gen i fab arall, Oscar, sydd ag ADHD ac sy’n cael trafferth wirioneddol gyda’r ysgol. Yn y diwedd roedd ganddo gyflwr o’r enw Colitis Briwiol lle mae’r colon yn mynd yn llidus. Wedi hynny cafodd ddiabetes Math 1 a bu’n rhaid iddo gael gwared ar ei golon i gyd. Yn ddiddorol, pan fydd yn gofyn am ddiod heb siwgr, anaml y mae’n ei gael, mae gan hyn ganlyniadau difrifol sy’n bygwth bywyd i ddiabetig.
“Fel gofalwr, dim ond oherwydd y ffactor hygyrchedd y byddwn i byth yn ymweld â rhai lleoedd, boed hynny’n staff cynorthwyol, toiledau neu rywbeth arall. Byddwn yn mynd yn ôl i’r un lleoedd yn barhaus oherwydd mae’n rhy frawychus i fynd i leoedd newydd.
“Yr hyn rwy’n ei ddweud yw os yw busnesau’n gwneud pethau’n iawn, gallwch chi adeiladu’r gynulleidfa hon a byddan nhw’n parhau i ddod yn ôl. Mae mor syml â hynny.”
Dywedodd Davina fod angen i fusnesau symud i ffwrdd o feddwl mai defnyddio cadeiriau olwyn yw’r unig fath o gyfyngiad mynediad.
Mae’r Cerdyn Mynediad yn helpu i addysgu darparwyr lletygarwch a hamdden ar yr amrywiaeth o namau a phroblemau hygyrchedd y gall eu cwsmeriaid eu hwynebu, gan eu galluogi i wneud mân addasiadau i wella profiad ymwelwyr a bodloni eu rhwymedigaethau o dan y Ddeddf Cydraddoldeb.
“Mae cymaint o wahanol ymgyrchoedd, mae’n ddryslyd ac yn frawychus iawn – hyd yn oed i mi, Hyrwyddwr Hygyrchedd hyfforddedig,” meddai Davina.
“Ein nod yw ei rannu’n gynllun pum mlynedd gan ddechrau gyda chodi ymwybyddiaeth ac annog busnesau i gofrestru yn rhad ac am ddim ac annog pobl ag anableddau i ymweld â’r lleoedd hyn gan roi eu hadborth adeiladol.
“Os ydyn nhw jest yn derbyn y cerdyn yma, mae hynny’n ddechrau ac yn gam i’r cyfeiriad cywir. Mae’n rhoi’r offer iddynt ac yn eu cefnogi i gefnogi eu cwsmeriaid.
“Mae hyn yn dod o’r ddaear i fyny – gan bobl ag anableddau sydd eisiau i bawb wneud gwahaniaeth a newid agweddau.”
Nod yr ymgyrch, sydd eisoes wedi ennill cefnogaeth Croeso Cymru a llu o atyniadau twristaidd o fri, yw gwneud busnesau’n ymwybodol o’r wybodaeth y dylent fod yn ei rhoi i ymwelwyr er mwyn gwneud eu profiad yn un pleserus. Gallai hyn fod mor syml â fideo wedi’i uwchlwytho i’w gwefan yn gwneud ymwelwyr yn ymwybodol o’u lleoliad a’u cyfleusterau.
Mae PIWS hefyd eisiau i fusnesau gynnal unrhyw gyfleusterau presennol sydd ganddynt i hybu mynediad a sicrhau bod eu staff yn gwbl gyfarwydd â’r hyn y dylent ei wneud i helpu ymwelwyr anabl.
“Mae’n wirion faint o bobl sydd ddim yn sylweddoli bod ganddyn nhw eisoes le tawel y gallan nhw ei gynnig i deuluoedd neu doiled sy’n ddigonol i rai ond nid y cyfan, mae’n ymwneud â rhoi’r wybodaeth honno a datblygu yn seiliedig ar alw cwsmeriaid,” meddai Davina.
“Mae gennym ni becyn hyfforddi yn barod i greu carfan o Hyrwyddwyr Hygyrchedd a all fynd yn ôl i’w busnesau a throsglwyddo eu hyfforddiant a’u sgiliau i’w cydweithwyr. Dyma fydd cam nesaf yr ymgyrch.
“Os yw busnes yn ceisio gwneud gwahaniaeth ac yn gwneud gwelliannau’n araf bach, mae hynny’n ddechrau gwych.”
